Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
από 23-10 έως και 29-10 (Επιμέλεια: Αντώνης Παντελίδης)
Δευτέρα, 23 Οκτωβρίου
Η Σελήνη, λίγο μετά το πρώτο τέταρτο, βρίσκεται σε μια από τις πιο μαγευτικές τηλεσκοπικές φάσεις της: η διαχωρίζουσα διασχίζει τη Mare Imbrium με τις δραματικές αντιθέσεις της επίπεδης πεδιάδας, των σκιωδών βουνών και των τοιχωμάτων των κρατήρων. Απόψε και αύριο το βράδυ η Σελήνη συνοδεύει τον Κρόνο με τους δραματικούς δακτυλίους του και τα μικροσκοπικά με τηλεσκόπιο φεγγάρια του. Η ημισέληνος περνάει από τον Κρόνο στον Υδροχόο. Συγκρίνετε το σταθερό φως του Κρόνου με τη λάμψη του Φομαλχώ στα νότια του.
Η Αφροδίτη φτάνει σε μέγιστη δυτική αποχή (46°). Αυτή είναι επίσης η στιγμή που ο πλανήτης φτάνει σε διχοτόμηση ή γίνεται ακριβώς 50 τοις εκατό φωτισμένος. Ωστόσο, μπορεί να μην φαίνεται μισοφωτισμένη για αρκετές ακόμη ημέρες. Ρίξτε μια ματιά κάθε πρωί για τις επόμενες ημέρες και συγκρίνετε την εμφάνισή της. Πότε νομίζετε ότι θα φαίνεται ακριβώς μισοφωτισμένη;
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 11:13 μμ.
Τρίτη, 24 Οκτωβρίου
Ψάξτε για την φωτεινή Αίγα (Capella) που λάμπει χαμηλά στα βορειοανατολικά αυτά τα βράδια. Αναζητήστε το σμήνος των Πλειάδων περίπου τρεις γροθιές στο μήκος του βραχίονα στα δεξιά της. Αυτοί οι προάγγελοι των κρύων μηνών ανεβαίνουν ψηλότερα καθώς το βράδυ μεγαλώνει. Παρακολουθήστε τον Aldebaran να ανατέλλει κάτω από τις Πλειάδες.
Πάνω δεξιά της Αίγας, και πάνω αριστερά των Πλειάδων, τα αστέρια του Περσέα βρίσκονται στον γαλαξία μας.
Η Σελήνη περνά περίπου 3° νότια του μεγέθους 0,6 Κρόνου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 5:00 πμ. της Τετάρτης.
Τετάρτη, 25 Οκτωβρίου
Δύο ώρες αργότερα, η Σελήνη φτάνει σε περίγειο, το πλησιέστερο σημείο της τροχιάς της στη Γη, στις 6 πμ. της Πέμπτης. Ο δορυφόρος μας θα είναι τότε 364.872 χιλιόμετρα μακριά.
Προχωρώντας κάτω από τον Ωρίωνα δεσπόζει με την λάμψη του ο Σείριος, πιο λαμπρός από όλα τα αστέρια του ουρανού. Ο Μπετελγκέζ και ο Προκύων σχηματίζουν μαζί του το περίφημο τρίγωνο του χειμώνα που θα κυριαρχεί στον ουρανό τους επόμενους μήνες και φυσικά θα ανατέλλει όλο και πιο νωρίς. Ακριβώς κάτω από τον Σείριο είναι το ανοιχτό σμήνος Μ41.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 12:51 μετά τα μεσάνυχτα.
Πέμπτη, 26 Οκτωβρίου
Ο κομήτης C/2023 H2 (Lemmon) έγινε ξαφνικά λαμπρός καθώς πλησιάζει ένα κοντινό πέρασμα από τη Γη τον επόμενο μήνα σε απόσταση μόλις 30 εκατομμυρίων χιλιομέτρων. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται κάτω από την καμπύλη της λαβής της Μεγάλης Άρκτου. Ο Lemmon είναι ψηλότερα τις πρώτες πρωινές ώρες πριν από την ανατολή του ηλίου και παρατηρήθηκε πρόσφατα γύρω στο μέγεθος 9, υπερβαίνοντας κάπως τις προσδοκίες για αυτό το σημείο στην τροχιά του. Ο κομήτης αναμένεται να γίνει λαμπρότερος άλλα 1,5 μεγέθη έως 7,5 πριν εξασθενίσει γρήγορα και πάλι, αν και ίσως θα λαμπρύνει ακόμη περισσότερο. Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε!
Η κόμη του κομήτη φαίνεται σήμερα ως επί το πλείστων σφαιρικό, αλλά μια μακριά, λεπτή ουρά εμφανίζεται στις φωτογραφίες. Οι κάμερες μπορούν επίσης πιο εύκολα να συλλάβουν την πράσινη λάμψη αυτής της κόμης, που παράγεται από τον διατομικό άνθρακα. Αυτή τη στιγμή, ο Lemmon κινείται γρήγορα, ταξιδεύοντας βορειοανατολικά ανάμεσα στα αστέρια του υπόβαθρου. Κατευθύνεται προς ένα κοντινό πέρασμα με τον Alkaid, του αστεριού στο τέλος της λαβής της Μεγάλης Άρκτου.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 8:42 μμ.
Παρασκευή, 27 Οκτωβρίου
Η Σελήνη δύει στα δυτικά περίπου μιάμιση ώρα πριν από την ανατολή του ηλίου. Καθώς το κάνει αυτό, αφήνει ένα μικρό σκοτεινό παράθυρο για παρατήρηση – ας το χρησιμοποιήσουμε σήμερα το πρωί για να κοιτάξουμε προς τον Λύγκα, έναν κάπως λιγότερο γνωστό αστερισμό τώρα ψηλά στα ανατολικά, ακριβώς στα αριστερά (βορειοανατολικά) των δύο κεφαλών των Διδύμων, του Κάστορα και του Πολυδεύκη.
Ο Λύγκας δεν φιλοξενεί αντικείμενα του Messier, αλλά έχει ένα ενδιαφέρον περίεργο αντικείμενο: το σφαιρωτό σμήνος NGC2419, γνωστό και ως Intergalactic Wanderer. Αυτό είναι ένα από τα πιο απομακρυσμένα σφαιρωτά σμήνη ορατά στον γαλαξία μας, περίπου 300.000 έτη φωτός μακριά. Το όνομά του προκύπτει από αυτή την τεράστια απόσταση, καθώς βρίσκεται τόσο μακριά από τον γαλαξία μας όσο το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου. Ωστόσο, επειδή είναι τόσο εγγενώς φωτεινό, εξακολουθούμε να βλέπουμε αυτό το σφαιρωτό με μέγεθος 10,4, πολύ κοντά σε ένα μεσαίου μεγέθους τηλεσκόπιο. Βρίσκεται περίπου 7° βόρεια του Κάστορα, του άλφα αστέρα των Διδύμων και ο ίδιος ένας ενδιαφέρων στόχος ως διπλός αστέρας του οποίου τα συστατικά είναι σχεδόν ίσα σε φωτεινότητα. Ακόμη και με ένα μικρό τηλεσκόπιο, αυτοί οι ήλιοι είναι εύκολο να διαχωριστούν.
Όσο για το Intergalactic Wanderer, αυτό το σμήνος εκτείνεται μόλις 4′ και επιδεικνύει έναν φωτεινό, συμπαγή πυρήνα. Μεγαλύτερα τηλεσκόπια θα το δείξουν καλύτερα, και ίσως αρχίσουν να επιλύουν μερικά από τα λίγα αστέρια που είναι ορατά γύρω από τις άκρες. Οι αστροφωτογραφίες αναδεικνύουν τη διάστικτη μπλε και πορτοκαλί εμφάνισή του. Αυτό το σμήνος έχει βρεθεί ότι στεγάζει δύο πολύ διαφορετικούς πληθυσμούς αστεριών, καθόλου τυπικούς για ένα σφαιρωτό σμήνος.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 2:29 πμ. του Σαββάτου.
Σάββατο, 28 Οκτωβρίου
Πανσέληνος στις 11:25 μμ.
Η Σελήνη ανατέλλει με το ηλιοβασίλεμα. Καθώς το λυκόφως βαθαίνει και η Σελήνη ανεβαίνει ψηλότερα, θα υπάρχει ο Δίας που θα λάμπει περίπου 3° περίπου κάτω αριστερά από αυτόν. Ο Δίας είναι σήμερα 1.500 φορές πιο μακριά από τη Σελήνη – και είναι 40 φορές μεγαλύτερος σε διάμετρο! Παρακολουθήστε τους να φαίνεται να έρχονται πιο κοντά το ένα στο άλλο κατά τη διάρκεια της βραδιάς. Ο Δίας θα περάσει 2° κάτω από τη λαμπρή Σελήνη τις πρώτες πρωινές ώρες. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι εμφανίζονται στο ίδιο σημείο του ουρανού. Ο Δίας και η πανσέληνος είναι και οι δύο πολύ κοντά στην αντίθεση τους: προς την αντίθετη κατεύθυνση από τον Ήλιο, όπως φαίνεται από την οπτική γωνία της Γης.
Μια πολύ μικρή μερική έκλειψη Σελήνης συμβαίνει απόψε, ορατή από την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Η μερική έκλειψη θα είναι στο μέγιστό της στις 23:14 (ώρα Ελλάδος). Τότε, μόλις το 13% της διαμέτρου της Σελήνης θα βρεθεί στην σκιά της Γης. Ολόκληρη η μερική έκλειψη διαρκεί από τις 22:34 έως τις 23:54. Η έκλειψη παρασκιάς (ελαφρά σκίαση) θα είναι ορατή στην νοτιοανατολική προς νότια πλευρά της Σελήνης για περίπου 45 λεπτά πριν και μετά τη μερική έκλειψη.
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 10:20 μμ.
Κυριακή, 29 Οκτωβρίου
Άξια παρατήρησης με κιάλια ή με μικρό τηλεσκόπιο είναι τα ανοιχτά σμήνη Μ36, Μ37 και Μ38 στον αστερισμό του Ηνίοχου, εκεί δηλαδή που είναι και η Αίγα (Capella).
Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία περνά από το κέντρο του πλανητικού δίσκου στις 4:06 πμ. της Δευτέρας.
ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.
Ο Ερμής δεν είναι ορατός, αφού βρίσκεται σε σύνοδο με τον Ήλιο.
Η Αφροδίτη (μέγεθος -4,5, στον Λέοντα) είναι ψηλά στα ανατολικά, πριν και κατά τη διάρκεια του λυκαυγούς. Ανατέλλει περίπου 2 ½ ώρες πριν την ανατολή του Ήλιου.
Με τηλεσκόπιο φαίνεται ότι αρχίζει να αλλάζει φάση, από αυτή της διχοτόμου σε αυτή της φθίνουσας (gibbous).
Ο Άρης θα παραμείνει πίσω στη λάμψη του Ήλιου για το υπόλοιπο του έτους.
Ο Δίας (μέγεθος -2,9, στον Κριό) ανατέλλει περίπου στις 7:00 μμ. Βρίσκεται στο ψηλότερό του σημείο στις 2 πμ., 65 μοίρες πάνω από τον ορίζοντα. Θα βρεθεί σε αντίθεση στις 2 Νοεμβρίου. Με τηλεσκόπιο, η διάμετρος του δίσκου του είναι η μεγαλύτερη: 49 – 50 δευτερόλεπτα του τόξου!
Ο Κρόνος, με μέγεθος +0,7, στον αμυδρό Υδροχόο, ανατέλλει πολύ πριν τη δύση του Ήλιου, μεσουρανεί πριν τις 10 μμ και δύει περίπου στις 3:00 πμ. Το φωτεινό αστέρι κάτω από τον πλανήτη είναι ο Φομαλχώ, ενώ ο Αλτάιρ λάμπει πάνω και στα δεξιά του.
Ο Ουρανός έχει μέγεθος 5,6 στον Κριό, βρίσκεται ψηλά τις πρώτες πρωινές ώρες, 10° ανατολικά του Δία.
Ο Ποσειδώνας, με μέγεθος 7,8, στα σύνορα Ιχθύων-Υδροχόου φαίνεται ψηλά περίπου στις 11 μμ., 25° ανατολικά του Κρόνου.
source: planitario.gr
